Memahami Hak Jagaan Anak dan Penjagaan Bayi di Malaysia
Understanding Child Custody & Guardianship of Infants in Malaysia
-
Tiada definisi khusus bagi hak penjagaan anak dalam Akta Penjagaan Kanak-Kanak 1961 (GIA) mahupun di dalam Akta Membaharui Undang Undang (Perkahwinan dan Perceraian) 1976 (LRA). Terdapat tiga jenis hak penjagaan termasuklah hak penjagaan undang-undang, hak penjagaan fizikal, dan akses atau hak untuk melawat.
The meaning of child custody is silent. Both in the Guardianship of Infant Act 1961 (GIA) and the Law Reform (Marriage and Divorce) Act 1976 (LRA). There are three types of custody which includes legal custody, physical custody and access or visitation rights.
Hak Penjagaan Asal
Original custody of the child
-
Di Malaysia, undang-undang meletakkan kedua-dua ibubapa yang berkahwin sebagai pemegang hak penjagaan anak. Ibu atau bapa anak itu boleh memohon di mahkamah pada bila-bila masa untuk mendapatkan hak penjagaan anak.
In Malaysia, the law places both the parents in a marriage the custody of the child. The father or the mother of the child can apply to the court at any time to get the custody of the child.
Maksud Anak Dalam Perkahwinan (child of marriage)
Meaning of a child of marriage
-
Seksyen 2 Akta (LRA) 1976 menyatakan bahawa anak dalam perkahwinan (child of marriage) bermaksud anak kepada kedua-dua pihak di dalam perkahwinan itu, atau anak kepada satu pihak dalam perkahwinan dan diterima sebagai salah satu ahli keluarga oleh satu lagi pihak, yang termasuk juga anak luar nikah, dan anak angkat daripada mana-mana pihak dalam perkahwinan itu.
Section 2 of LRA states that a child of the marriage means a child of both parties to the marriage in question or a child of one party to the marriage accepted as one of the family by the other party, including illegitimate child, adopted child of either of the parties to the marriage.
Siapa Boleh Memohon Hak Penjagaan Anak?
Who can apply for custody of a child?
-
Akta Membaharui Undang-Undang (Perkahwinan dan Perceraian) 1976
Law Reform (Marriage and Divorce) Act 1976
4.1 Seksyen 88(1) LRA menyatakan bahawa mahkamah boleh dengan perintah, meletakkan anak dalam penjagaan bapa atau ibu, atau jika ada perkara-perkara luar biasa yang menjadikan ia kurang sesuai untuk anak itu diberikan kepada ibu atau bapa, mahkamah boleh meletakkan anak itu di dalam penjagaan saudara mara anak itu, persatuan termasuklah rumah kebajikan kanak-kanak, atau mana-mana orang lain yang bersesuaian. Ini bermaksud ibubapa anak, saudara mara, persatuan kebajikan dan orang-orang lain boleh memohon ke mahkamah untuk mendapatkan hak penjagaan anak itu
Section 88(1) of LRA states that the court may by an order place a child in the custody of the father or the mother or if there are exceptional circumstances making it undesirable that the child be entrusted to either parent, the court may place the child in the custody of any relative of the child, association of objects including children welfare, or any other suitable person. This means that the parents of the child, relatives, welfare association and other person can apply to the court to get the custody of the child.
[maxbutton id=”1″]-
Akta Penjagaan Kanak-Kanak Bayi (GIA 1961)
Guardianship of Infants Act 1961
5.1 Menurut Seksyen 3 GIA, penjaga kepada kanak kanak akan dapat hak penjagaan dan akan bertanggungjawab bagi tanggungan, kesihatan, dan pelajaran anak itu. Seksyen 5 GIA menyatakan bahawa ibu juga akan mendapat hak dan kuasa yang sama dengan bapa kerana undang-undang menekankan bahawa hak dan kuasa bagi ibu dan bapa adalah sama. Ini bermaksud bukan sahaja bapa diberi hak penjagaan anak, tetapi ibu juga diberi hak dan kuasa yang sama membolehkan dia juga menjadi pemegang hak penjagaan anak.
According to Section 3 of the GIA, the guardian of the person of an infant shall have the custody of the infant and shall be responsible for his support, health and education of the infant. Section 5 of the GIA states that a mother shall also have the same rights and authority as the law allows to a father and the rights and authority of mother and father shall be equal. This means that not only a father can be the guardian and therefore have the custody of the child, but the mother also have the same right to be the guardian and also held the custody of the children.
-
Kebajikan Anak- Perkara Paling Utama
Welfare of the Child – A Paramount Consideration
6.1 Seksyen 88(2) LRA juga menyatakan bahawa dalam memutuskan hak penjagaan anak-anak, perkara paling utama yang perlu diambil kira adalah kebajikan anak itu dan tertakluk kepada mahkamah yang akan mengambil kira keinginan ibubapa dan juga keinginan anak, dimana anak itu boleh mengutarakan keinginannya sendiri. Sama juga dengan Seksyen 11 GIA yang menyatakan bahawa hakim boleh melaksanakan kuasa yang diberikan dalam Akta tersebut, dan mengambil kira kebajikan anak dan keinginan ibu atau bapa atau kedua-duanya sekali.
Section 88(2) of the LRA also provides that in deciding where the custody of a child should be placed the paramount consideration shall be the welfare of the child and subject to this the court shall have regard to the wishes of the parents of the child and to the wishes of the child, where he or she can express an independent opinion. This is same as section 11 of the GIA which provides that a judge may in exercising the powers conferred by this GIA have regard primarily to the welfare of the infant and consider the wishes of the parent or both parents.
6.2 Walaupun LRA menyatakan bahawa mahkamah perlu mengambil kira keinginan ibubapa dan anak, keutamaan diberikan kepada kebajikan anak apabila memutuskan perintah penjagaan.
Although the LRA 1976 provides that the court needs to consider the wishes of the parents and also the wishes of the child, priority is given to the welfare of the child when deciding the order of custody.
-
Salah satu aspek yang diambil kira dalam kebajikan anak adalah status quo anak itu. Jika anak sudah selesa dengan persekitarannya pada masa itu, mahkamah tidak akan mengubah hak penjagaan anak. Perkara ini boleh dilihat dalam kes Masam v Salina Saropa & Anor [1974] 2 MLJ 59, di mana ibu kandung kepada anak telah memohon hak penjagaan anak lelakinya daripada ibubapa angkat yang telah menjaga sejak anaknya berumur 9 hari sehingga berumur 2 tahun. Mahkamah Tinggi telah memutuskan untuk memberikan hak penjagaan anak kepada ibubapa angkat kerana ibubapa angkat sudah menjaga dan membesarkan anak itu dengan penuh kasih sayang.
One of the considerations on the welfare of the child is the status quo of the child. If the child has been living in an environment which is familiar with him, then the court ought not to change the custody of the child. This can be seen in the case of Masam v Salina Saropa & Anor [1974] 2 MLJ 59, the natural mother had asked for custody of her son from the foster parents who had been taking care of him since he was 9 days old for almost two years. The High Court place the custody of the child to the foster parents because the foster parents had taken care for the infant with love and affection.
Perbezaan di antara Hak Penjagaan, Menjaga dan Mengawal Anak (Custody, Care & Control)
Difference between Custody, Care and Control of the Child
-
Menurut kes Helen Ho Quee Neo v Lim Pui Heng [1974] 2 MLJ 51, Arulanandom J.menyatakan bahawa terdapat perbezaan di antara “hak penjagaan” dan “menjaga” dan “mengawal”anak. Kawalan fizikal anak adalah menjaga dan mengawal anak manakala hak penjagaan undang-undang termasuk hak untuk menentukan hal-hal tentang membesarkan anak dan pelajaran anak. Dalam kes Chang Ah May @ Chong Chow Peng (f) v Francis Teh Thian Sar [1991] 2 CLJ Rep 412, Mahkamah Tinggi Kuala Lumpur memberi perintah untuk hak penjagaan, menjaga dan mengawal anak kepada ibu. Menurut Normi Abdul Malek, mahkamah telah menggunakan frasa ‘hak penjagaan, menjaga dan mengawal’dan bukan sahaja ‘hak penjagaan’ dan ia menunjukkan bahawa hak penjagaan membawa maksud yang lebih banyak dan bukannya menjaga dan mengawal sahaja. .Menjaga dan mengawal adalah elemen bagi hak penjagaan.
In the case of Helen Ho Quee Neo v Lim Pui Heng [1974] 2 MLJ 51, Arulanandom J. stated that there is a difference between “custody” and “care” and “control” of the child. Physical control of the child is the care and control of the child. While legal custody, includes the right to determine all questions relating to the upbringing and education of the child. In the case of Chang Ah May @ Chong Chow Peng (f) v Francis Teh Thian Sar [1991] 2 CLJ Rep 412, the Kuala Lumpur High Court gave an order for custody, care and control of the infant to the mother. According to Normi Abdul Malek, the court used the phrase ‘custody, care and control’ and not only ‘custody’ shows that custody means more than care and control only. Care and control are merely constituent element of custody.
7.1 Perbezaan di antara hak penjagaan (custody) dan penjagaan (guardianship) adalah dalam penjagaan (guardianship) ia termasuklah hak penjagaan, membesarkan anak dan pengurusan harta anak.
The difference between custody and guardianship is that in guardianship it includes custody, upbringing of the child and administration of child’s property.
Anggapan Hak Penjagaan
Presumption of Custody
-
Terdapat anggapan tentang hak penjagaan di bawah Seksyen 88(3) LRA bahawa hak penjagaan anak di bawah umur 7 tahun adalah bersama ibu untuk kebaikan anak. Namun begitu anggapan ini boleh ditolak. Mahkamah perlu mengambil kira persekitaran apabila cuba mengaplikasikan anggapan ini dan mahkamah juga tidaklah terikat untuk meletakkan semua anak dalam perkahwinan dalam penjagaan orang yang sama. Kebajikan anak-anak perlu ditentukan secara berasingan. (Seksyen 88(4) LRA)
There is a presumption of custody under section 88(3) of the LRA that custody of a child below 7 years old shall be vested with the mother for the good of the child. But this presumption is rebuttable. The court needs to consider the surrounding circumstances while applying this presumption and the court is not bound to place all children of a marriage in a custody of the same person. The welfare of the children needs to be determined separately.(Section 88(4) of LRA)
Syarat Hak Penjagaan dan Hak Seseorang yang Mendapat Hak Penjagaan
Conditions of custody and right of person given custody
-
Seksyen 89 (1) LRA menyatakan bahawa perintah untuk hak penjagaan boleh tertakluk kepada syarat yang dirasakan sesuai oleh mahkamah untuk meletakkan syarat-syarat dan bagi orang yang diberikan hak penjagaan, dia akan berhak untuk menentukan perkara-perkara berkaitan dengan membesarkan anak dan pembelajaran anak. Menurut Seksyen ini, seseorang yang telah diberikan hak penjagaan anak diberi hak untuk menentukan cara dia ingin membesarkan anak dan juga pembelajaran anak.
Section 89(1) of the LRA provides that the order for custody may be made subjected to such conditions as the court may think fit to impose conditions and the person given custody shall be entitled to decide all questions relating to the upbringing and education of the child. By virtue of this section, a person who has been granted custody of the child is given a right to decide the way of upbringing and education of the child as well.
Hak Akses dan Lawatan
Visitation or access right
-
Perintah diberikan juga memperuntukkan anak untuk melawat ibu atau bapa atau memberi kepada ibu bapa yang tidak dapat hak penjagaan anak untuk mendapatkan akses kepada anak seperti yang dinyatakan dalam Seksyen 89(2)(d) LRA. Menurut Peraturan 76(2) Perceraian dan Peraturan Prosiding Perkahwinan 1980 (Peraturan 1980), permohonan yang dibuat oleh pempetisyen atau responden untuk akses kepada anak perlu dimohon kepada registrar dan jika pihak satu lagi bersetuju kepada akses, maka registrar boleh menentukan sejauh mana akses itu bakal diberikan. Ini adalah hak akses dan lawatan bagi ibu atau bapa yang tidak diberikan hak penjagaan.
The order may also provide for the child to visit a parent or give the parent deprived of custody the right to access to the child pursuant to Section 89(2)(d) LRA. According to Rule 76(2) of the Divorce and Matrimonial Proceedings Rules 1980 (Rules 1980), the application by the petitioner or respondent for access to a child need to be applied to the registrar and if the other party consents to the access, then the registrar can determine to what extent the access is to be given. This is the visitation or access right of the parent of the child who did not have the custody of the child.
Hak Penjagaan Adalah Ditentukan Pada Masa Perceraian/ Pemisahan Kehakiman
Custody to be decided at the time of divorce/judicial separation
-
Hak penjagaan anak adalah satu perkara yang perlu ditentukan oleh mahkamah pada masa perceraian atau pemisahan Kehakiman seperti yang dinyatakan dalam Seksyen 90(1) LRA. Jika responden mahu mencabar hak penjagaan anak, dia haruslah menyatakan pengakuan bagi perkhidmatan petisyen dalam Borang 6 Peraturan 1980. Bapa atau ibu kepada anak boleh memohon untuk perintah mengisytiharkan sama ada ibu atau bapa sebagai tidak sesuai untuk mendapat hak penjagaan. Ini akan menyebabkan ibu atau bapa yang tidak sesuai itu tidak akan mendapat hak penjagaan. Mahkamah masih boleh mengubah atau membatalkan perintah untuk hak penjagaan jika terdapat permohonan daripada orang yang berminat. Tambahan lagi jika ia munasabah dan baik untuk kebajikan anak, mahkamah boleh mengubah syarat perjanjian berkaitan hak penjagaan anak. Perintah hak penjagaan anak akan luput apabila anak mencapai umur 18 tahun. (Seksyen 95 LRA)
Custody for children is one of the matters that the court needs to decide at the time of the divorce or judicial separation as stated in Section 90(1) of LRA. If the respondent would like to challenge the custody of children he shall state in the acknowledgement of service of a petition in Form 6 of the Rules 1980. The father or the mother of the child may apply for an order declaring either parent to be a person unfit to have custody of the child. This will cause the unfit parent not be entitled to the custody of the child. The court may still vary or rescind the order for the custody on application of interested person. And if it is reasonable and for the welfare of the child, the court can vary the terms of agreement relating to the custody of children. The order for custody of child will expire when the child reaches 18 years old.(Section 95 LRA)
-
Perintah hak penjagaan boleh menghalang seseorang yang diberikan hak penjagaan untuk membawa anak keluar dari Malaysia. Perkara ini diaplikasikan apabila prosiding perkahwinan masih belum selesai atau apabila hanya ibu atau bapa mendapat hak penjagaan. Mahkamah boleh mengeluarkan injunksi menahan ibu atau bapa daripada membawa anak mereka keluar Malaysia seperti yang dinyatakan dalam Seksyen 101(1) LRA. Perkara ini turut dinyatakan dalam Peraturan 77 dalam Peraturan 1980.
The order of custody may prohibit the person given the custody from taking the child out of Malaysia. This is applied where the matrimonial proceeding is pending or when one parent has custody of the child to the exclusion of other. The court can issue an injunction restraining the other parent from taking the child out of Malaysia as provided in section 101(1) of LRA. This is also provided by Rule 77 of the Rules 1980.
Rujukan kepada Pegawai Kebajikan
Reference to welfare officer
-
Mahkamah akan mengambil nasihat sesetengah orang yang terlatih atau berpengalaman dalam kebajikan kanak-kanak dalam mengambil kira hal tentang hak penjagaan. Walau bagaimanapun, mahkamah tidaklah terikat untuk menurut nasihat yang diberikan pegawai kebajikan. (Seksyen 100 LRA dan Peraturan 78 dalam Peraturan 1980)
The court shall take the advice of some person who is trained or experienced in child welfare when considering questions relating to the custody. However, the court is not bound to follow the advice given by these welfare officers.(Section 100 of LRA) Rule 78 of the Rules 1980 provides the same.
Kesimpulan
Conclusion
-
Sebagai kesimpulan, hak penjagaan anak boleh dimohon oleh sesiapa sahaja pada bila-bila masa. Hak penjagaan anak di dalam perkahwinan biasanya ditentukan pada masa prosiding perceraian. Mahkamah akan mengambil kira faktor seperti kebajikan anak, kepentingan terbaik anak, tingkah laku kedua-dua pihak, status kewangan, keinginan anak dan ibubapa, pemeliharaan status quo anak begitu juga dengan kesejahteraan fizikal, moral, dan emosi anak di dalam pemberian hak penjagaan anak. Keutamaan dalam perkara ini adalah semestinya kebajikan dan kepentingan anak.
In conclusion, the child custody can be applied by anyone at anytime. The custody of the children of a marriage is normally be determined at the time of divorce proceedings of the marriage. The court will consider factors such as welfare of the child, the child’s best interest, conduct of the parties, financial status, wishes of the child and the parents, preservation of status quo of the child as well as physical, moral and emotional well being of the child in granting the custody to the parties. The utmost priority is the welfare and best interest of the child.
Hiu Jing Yin, Jennifer
